دیستروفی عضلانی دوشن (Duchenne Muscular Dystrophy یا DMD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ارثی پیش‌رونده‌ی عضلانی است که بیشتر در پسران دیده می‌شود. این بیماری باعث ضعف تدریجی عضلات، مشکلات تنفسی و قلبی می‌شود. اما در کنار عوارض جسمی، مشکلات روانی مانند اضطراب و حملات پانیک (وحشت‌زدگی) نیز در این بیماران بسیار شایع است.
گردآوری و ترجمه : دنیا نهضت – کارشناسی ارشد روانشناسی
خلاصه مقاله : Management of Panic Disorder with Neurofeedback in Patients with Muscular Dystrophy: A Case Report
وقتی تنفس برای فرد دشوار می‌شود، احساس خفگی یا تنگی نفس می‌تواند خودش باعث وحشت و اضطراب شدید شود. در چنین شرایطی، دارودرمانی ممکن است به دلیل وضعیت جسمی یا تداخل با داروهای دیگر مناسب نباشد. به همین دلیل، روش‌های غیر دارویی مانند نوروفیدبک (Neurofeedback) می‌توانند گزینه‌ای ایمن و مؤثر باشند.
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک نوعی تمرین مغزی است که در آن فعالیت امواج مغز با استفاده از حسگرها روی سر اندازه‌گیری می‌شود و فرد به‌صورت زنده بازخورد (Feedback) دریافت می‌کند. مغز یاد می‌گیرد که الگوی امواج خود را به سمت آرامش و تمرکز بیشتر تنظیم کند. به زبان ساده، نوروفیدبک مثل یک آینه برای مغز است که به او یاد می‌دهد چگونه خودش را کنترل کند.
معرفی سه بیمار
در این گزارش سه بیمار مبتلا به دیستروفی عضلانی که دچار اختلال پانیک شده بودند، با نوروفیدبک درمان شدند:
- بیمار اول (۱۷ ساله): دچار حملات وحشت مکرر بود. داروها به دلیل شرایط جسمی مناسب نبودند. با انجام ۱۲ جلسه نوروفیدبک شامل تمرین ریتم حرکتی آهسته (SMR) و آلفا/تتا، تمام حملات پانیک او از بین رفت و خوابش هم بهتر شد.
- بیمار دوم (۲۰ ساله): از اضطراب، بی‌خوابی و خلق پایین شکایت داشت. با ۱۲ جلسه نوروفیدبک (بتا در ناحیه F3 و آلفا/تتا در Pz) اضطراب و حملات پانیک او کاهش چشمگیری پیدا کرد.
- بیمار سوم (۴۰ ساله): نوعی دیستروفی عضلانی با علت نامشخص داشت. به داروهای ضدافسردگی واکنش بد نشان داد، بنابراین نوروفیدبک شروع شد. بعد از ۷ جلسه، حملات پانیک او کاملاً متوقف شد.
پروتکل درمان
درمان‌ها با دستگاه نوروسایبرنتیکس انجام شد. بسته به نیاز هر بیمار، نوع خاصی از امواج مغزی آموزش داده شد:
- SMR (۱۲–۱۵ هرتز) برای آرام‌سازی و کاهش اضطراب
- بتا (۱۵–۱۸ هرتز) برای افزایش انرژی و تمرکز
- آلفا/تتا (۵–۱۲ هرتز) برای تعادل هیجانی و کاهش ترس‌های درونی
در جلسات، بیمار یا با بازی‌های رایانه‌ای ساده تمرین می‌کرد یا با چشم بسته و گوش دادن به بازخورد صوتی، تمرکز و آرامش خود را افزایش می‌داد.
نتایج درمان
نتایج فوق‌العاده بودند:
همه بیماران پس از چند جلسه، کاهش چشمگیر در حملات پانیک، اضطراب و بی‌خوابی را گزارش کردند. هیچ‌کدام از بیماران هیچ عارضه جانبی نداشتند. حتی خواب، خلق و آرامش عمومی آن‌ها بهتر شد.
در واقع نوروفیدبک یک روش ایمن، بدون دارو و بدون عارضه است که می‌تواند برای بیمارانی که به دلیل مشکلات جسمی قادر به مصرف دارو نیستند، جایگزین بسیار خوبی باشد. در این مطالعه کوچک، نوروفیدبک توانست به بیماران مبتلا به دیستروفی عضلانی کمک کند تا از حملات وحشت‌زدگی و اضطراب رهایی یابند.
به‌طور کلی، این روش می‌تواند نه تنها برای بیماران خاص، بلکه برای افرادی که از اضطراب، بی‌خوابی یا حملات پانیک رنج می‌برند نیز مفید باشد. نوروفیدبک یعنی آموزش مغز برای آرامش. بدون دارو، بدون عارضه، با نتایج ماندگار.
اگر اضطراب یا حملات پانیک دارید، شاید وقتش رسیده مغزتان را با نوروفیدبک دوباره تنظیم کنید.
